Η 1η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα Πολιτικής Προστασίας από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Άμυνας (ICDO). Αποβλέπει στην προστασία των ατόμων, των ομάδων ή κοινοτήτων από φυσικές ή ανθροπωγενείς καταστροφές ταχείας ή βραδείας εξέλιξης. Οι καταστροφές μπορεί να είναι τεχνολογικές, βιολογικές, χημικές ή πυρηνικές. 

Το τρίγωνο της Πολιτικής Πρστασίας συμβολίζει το φάσμα το οποίο καλύπτει σε περιπτώσεις καταστροφών, ξεκινώντας από τον τομέα της πρόληψης (εκπαίδευση, σχεδιασμός, προληπτικά μέτρα κλπ), την αντιμετώπιση (δράσεις που πραγματοποιούνται κατά την διάρκεια της κρίσης) και την αποκατάσταση  (αντιμετώπιση και διαχείριση των συνεπειών της καταστροφής), ενώ ο κύκλος δηλώνει ότι τα καθήκοντα αυτά δεν έχουν αρχή και τέλος, αλλά θα επαναλαμβάνονται πάντα.

Παρά το γεγονός ότι αρχικός σκοπός της ήταν η προστασία των άμαχων πολιτών από στρατιωτικές επιθέσεις, χρησιμοποιώντας τις αρχές των επιχειρήσεων αντιμετώπισης κατεπειγόντων περιστατικών, κατά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το επίκεντρο της πολιτικής προστασίας στράφηκε πλέον σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και καταστροφών, και λιγότερο στη προστασία και άμυνα στρατιωτικών επιθέσεων. Ο όρος Πολιτική Προστασία διαδόθηκε περισσότερο με την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων.

Στην Ελλάδα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει ως γενική αποστολή (Αρ. 1, ΠΔ 151/2004):

 

Τη μελέτη, το σχεδιασμό, την οργάνωση και το συντονισμό της δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και την ενημέρωση του κοινού για τα ζητήματα αυτά.
Την προετοιμασία, κινητοποίηση και συντονισμό δράσης του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας της χώρας για την αντιμετώπιση πιθανών κάθε μορφής καταστροφών στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχετικού σχεδιασμού ανά κατηγορία κινδύνου.
Την αξιοποίηση των διαθέσιμων επιστημονικών στοιχείων και πληροφοριών για την κινητοποίηση του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας της χώρας, εν όψει απειλούμενου κινδύνου καταστροφών.
Τον συντονισμό του έργου και των δράσεων αντιμετώπισης των καταστροφών κατά την εκδήλωση των φαινομένων, καθώς και το έργο αποκατάστασης των προκαλούμενων ζημιών.

Στην Ευρώπη, στον επιχειρησιακό πυρήνα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας βρίσκεται το Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης (Monitoring and Information Centre – MIC), με έδρα τις Βρυξέλλες. Οποιαδήποτε χώρα – εντός ή εκτός της Ε.Ε –  που έχει πληγεί από μία καταστροφή, μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια του MIC επί 24ωρου βάσεως. 

Η Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα γίνεται ακόμη πιο ισχυρή, με την πρωτοβουλία εθελοντών που είτε ατομικά είτε ως μέλη μίας εθελοντική ομάδας συνεισφέρουν με τις δικές τους δυνάμεις, στην αντιμετώπιση της κρίσης.